Karbaat gebruikte eigen sperma vermoedelijk voor nog veel meer donorkinderen

Het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen heeft het dna van de inmiddels overleden Karbaat vergeleken met dat van 22 donorkinderen die een rechtszaak aanspanden. Zij hebben nu de ultieme bevestiging of uitsluiting dat Karbaat hun biologische vader is. 

De vier kinderen van wie nu vaststaat dat ze verwekt zijn door Karbaat, waren eerder al indirect aan hem gelinkt via de dna-databank van Fiom, centrum voor afstammingsvragen. Daar hadden eerder al 49 kinderen een dna-match met een wettig kind van Karbaat. Door onderlinge dna-matches van halfbroers en -zussen weten de andere kinderen nu ook dat de spermadokter hun verwekker is.

Mogelijk heeft de omstreden vruchtbaarheidsarts echter nog veel meer donorkinderen dan de 49 die vrijdag bekend zijn geworden. Dat zeggen Defence for Children en de Stichting Donorkind, die zich sterk maken voor de zogenoemde ‘Karbaatkinderen’ en andere donorkinderen die willen weten van wie ze afstammen. De voorraad sperma van de twee jaar geleden overleden arts is namelijk verspreid over meerdere klinieken. Dat gebeurde tot een aantal jaar geleden, toen zijn eigen kliniek Medisch Centrum Bijdorp in Barendrecht sloot. Ook hebben niet alle kinderen zich gemeld die zijn verwekt bij Karbaats kliniek. Ze kunnen dat alsnog doen en hoeven geen nieuwe rechtszaak hierover te beginnen.

,,Nu is ook duidelijk dat Karbaat op grote schaal over vele jaren de ethische regels en richtlijnen heeft overtreden’’, zegt Ties van der Meer, voorzitter van Stichting Donorkind. ,,Dat laat zien dat de beroepsgroep van vruchtbaarheidsartsen zichzelf niet kan controleren en ook toezicht van de overheid tientallen jaren tekort is geschoten.’’

Voor donorkinderen komt hiermee aan jarenlange onzekerheid een eind. In 2017 stapten de kinderen en 11 ouders met succes naar de rechter om het dna van de kort daarvoor overleden Karbaat veilig te stellen, via gebruiksartikelen uit zijn woning.

Twee maanden geleden besliste de rechtbank in een vervolgprocedure dat het dna ook daadwerkelijk gebruikt mocht worden om te vergelijken met dat van de donorkinderen. Die hoefden een eventueel hoger beroep niet af te wachten. Volgens de rechtbank hadden ze ,,er belang bij dat aan de bestaande onzekerheid zo spoedig mogelijk een einde komt.’’

Karbaat runde sinds de jaren 70 een eigen kliniek met anonieme spermadonoren. In het Zuiderziekenhuis (Rotterdam) en Medisch Centrum Bijdorp (Barendrecht) hielp hij stellen met vruchtbaarheidsproblemen en alleenstaande vrouwen met een kinderwens door kunstmatige inseminatie met donorzaad. Al jaren waren vermoedens dat de vruchtbaarheidsarts daarbij ook zijn eigen sperma gebruikte. Sinds 2017 waren er nog duidelijkere aanwijzingen door de 49 matches van donorkinderen met een wettig kind van Karbaat bij Fiom. 

De rechtbank stelde in het vonnis in februari dat er genoeg aanwijzingen zijn voor misstanden in de kliniek. Karbaat mengde sperma van verschillende donoren, kinderen uit één gezin blijken niet dezelfde verwekker te hebben en de norm van 25 kinderen per donor is geregeld overschreden.

Als donorkinderen twijfelen over Karbaat of überhaupt willen weten wie hun donorvader is, dan kunnen ze zich bij de stichting Fiom of de Stichting Donorkind aanmelden, zegt voorzitter Van der Meer. Probleem is dat veel kinderen, vooral die van voor 2004, niet eens weten dat ze een kind van een donor zijn. ,,Vroeger adviseerden artsen aan ouders om dat geheim te houden’’, zegt hij. Daarbij is de administratie van de meeste klinieken niet op orde, zodat volgens hem alleen DNA uitkomst kan bieden om achter de identiteit van een donorvader te komen.

Karbaat heeft naar de buitenwereld de beschuldigingen altijd ontkend, maar hij heeft in een privégesprek met een donorkind ooit opgebiecht ook zijn eigen zaad te hebben gebruikt. Na zijn overlijden weigerde zijn weduwe medewerking aan een dna-onderzoek. Ze vindt het schending van zijn privacy, omdat Karbaat niet wilde dat dna van hem of zijn wettige kinderen zouden worden afgenomen.

,,Dat belang weegt echter niet op tegen de belangen van de donorkinderen om duidelijkheid te verkrijgen over de vraag of Karbaat al dan niet de biologische vader is’’, aldus de rechtbank twee maanden geleden.