Kenia verliest adoptiezaak en verbiedt abrupt internationale adoptie van kinderen
Kenia heeft met onmiddellijke ingang de internationale adoptie van kinderen verboden. Het verbod komt exact één dag na het afsluiten van een omstreden adoptiezaak, die de Keniaanse overheid ernstig in verlegenheid heeft gebracht.
Veel woorden wil de regering niet aan de beslissing vuil maken. Het verbod dient ‘ter bescherming van de kinderen’, zo liet een woordvoerder van president Uhuru Kenyatta weten. Het kan echter geen toeval zijn dat de Keniaanse overheid een dag eerder aan het kortste eind trok in een zaak die het land maandenlang in zijn greep hield. De zaak betreft de 3-jarige Kiano, die woensdag is herenigd met zijn Amerikaanse adoptieouders Matt en Daisy Mazzoncini.
In april werd Kiano met veel bombarie bij zijn adoptieouders in Nairobi weggehaald. Dertien agenten bestormden hun appartement en namen het kind mee. Even later schreven de Keniaanse autoriteiten op Twitter een ‘reddingsmissie’ te hebben uitgevoerd, omdat het Amerikaanse stel voornemens was het kind mee te nemen naar de Verenigde Staten.
Het koppel woont sinds drie jaar in Kenia. Daisy is als missionaris verbonden aan een schoolproject voor weeskinderen. In 2017 kregen ze de voogdij over Kiano, die enkele maanden daarvoor in een plastic zak op straat was gevonden. Daarnaast lag een andere baby, vermoedelijk zijn tweelingbroertje, die het niet redde en kort na de vondst overleed.
‘Mensensmokkel’
De problemen begonnen toen Matt en Daisy bij de autoriteiten informeerden naar de mogelijkheid Kiano te adopteren en mee te nemen naar de Verenigde Staten. Ze kregen te horen dat er in Kenia genoeg moeders waren om kinderen op te voeden. De spanningen liepen op. De Keniaanse Child Welfare Society, die namens de overheid beslist over adoptie, beschuldigde het koppel van ‘mensensmokkel’. Vorig jaar besliste een rechtbank alsnog dat Matt en Daisy het kind naar de Verenigde Staten mochten meenemen. Toen ze dat in april daadwerkelijk wilden doen, volgde de inval van de autoriteiten.
De zaak heeft in Kenia veel stof doen opwaaien. Internationale adoptie is een zeer gevoelig en gepolitiseerd onderwerp in Oost-Afrikaanse landen. Het raakt aan nationale trots. In 2015 besloot de Oost-Afrikaanse Gemeenschap – een samenwerkingsorgaan van zes landen waar ook Kenia deel van uitmaakt – dat het beter zou zijn om een einde te maken aan de internationale adoptiepraktijk. De landen konden veel beter zelf zorg dragen voor de weeskinderen, was de gedachte.
‘We moeten niet toestaan dat buitenlanders onze kinderen adopteren’, fulmineerde de Oegandese minister van staat Shem Bageine. Hij uitte vooral zijn zorg dat Oost-Afrikaanse kinderen door westerse homo-stellen zouden worden geadopteerd – een pijnlijk punt, want in landen als Oeganda en Kenia is homoseksualiteit strafbaar. ‘Als ze denken dat homoseksualiteit normaal is, laat ze dan zelf maar kinderen baren, zoals wij heteroseksuelen doen’.
Weeshuizen
De tirades van de Oost-Afrikaanse Gemeenschap leidden overigens aanvankelijk niet tot beleid. Sterker nog, in 2017 hief Rwanda juist een verbod op internationale adoptie weer op. De landen staan onder internationale druk. Volgens het Kinderrechtenverdag van de Verenigde Naties heeft elk kind recht op een thuis met ouders. Duizenden kinderen in Oost-Afrika zitten in weeshuizen.
Vorig jaar werd de discussie echter weer nieuw leven ingeblazen, toen Ethiopië naar buiten bracht te stoppen met de internationale adoptiepraktijk. Ethiopië is een buurland van Kenia, maar maakt geen deel uit van de Oost-Afrikaanse Gemeenschap. Wel werd ook daar al enkele jaren verhit over het onderwerp gedebatteerd, sinds een geadopteerd Ethiopisch meisje in 2011 door een Amerikaans echtpaar in de Verenigde Staten om het leven was gebracht. Ook hier speelt een element van trots. Ethiopië zit economisch in de lift en gaat door een nationalistische fase.
Mogelijk treedt de Keniaanse overheid met het verbod bewust in de voetsporen van buurland Ethiopië. Zeker is in elk geval dat het land geen zin meer heeft in internationale hoofdpijndossiers, die de beeldvorming van het land weinig goed doen. Het koppel was een campagne op sociale media begonnen om hun adoptiekind terug te krijgen: #BringKianoHome. Ook vertelden ze dat ze hadden geweigerd Keniaanse autoriteiten smeergeld te betalen om de zaak te besluiten. Het koppel koos voor de juridische weg om de adoptie te winnen. Een weg die uiteindelijk is geslaagd, maar vervolgens genadeloos is afgesloten.